Ağrı Tedavisinde Kateter işleminin yeri
Kendisine veya bir yakınına epidural kateter uygulanmış hastalar, bu işlemi kısaca kateter olarak bilirler. Gerçek anlamda, hedef alana ilaç ulaştırmak için, hedef alan ile cilt arasında uzanan çeşitli kalınlıklarda olan plastik veya silikon tüplerin vücuda yerleştirilmesi işlemidir. Bazen bu kateterler “port” olarak bilinen ve ciltaltına yerleştirilen cihazlara bağlanarak tamamen kapalı bir sistem oluşturulur. Bu tercih hastanın durumuna ve kateterin vücutta kalmasını istediğimiz süreye göre değişebilir. Kateter, daha çok kanser ağrılarında kullanılmasına rağmen birçok şiddetli ağrı durumunda uygulanan teknik bir yöntemdir. Kanser ağrılarının şiddetli formları ağrı kesicilere cevap vermediğinde veya ağrı kesici kullanımının sakıncalı olduğu (karaciğer ve/veya böbrek sorunları) durumlarda kateter iyi bir teknik seçenek olacaktır.
Kronik ağrı olarak bilinen uzun süreli müzmin ağrılar ve çok şiddetli akut yani kısa süreli ağrılarda da kateter uygulaması yapılabilir. Kanser ağrıları, sinir zedelenmesi yapan kazalar, ameliyat sonrası şiddetli ağrılar, kemik kırıkları ve ağrısız doğum gibi durumlarda kateter işlemi yapılabilir. Bu durumların her birinde uygulanacak seviye, süre ve cihaz tipi farklı olabilir. Ameliyat sonrası ağrılar ve kırık sonrası ağrılar için 3-15 gün arası kısa süreli iken; kanser ağrıları ve sinir zedelenmesine bağlı ağrılarda çok daha uzun süreli planlama yapılmaktadır. Doğum ağrısı için ise sadece doğum gerçekleşinceye kadar geçen süre için yapılır. Bunların içinden sadece çok uzun süreli kalmasını istediğimiz kateterlerin ucuna port adlı cihaz bağlanarak ve deri altına yerleştirilerek kapalı sistem yaratılır.
Yukarıda sayılan tüm bu yöntemlerin ortak amacı hedef alana ilaç göndermeyi gerçekleştirebilmektir. Kateterin vücut içindeki ucu çoğunlukla tıpta epidural alan olarak adlandırılan, omirilikten sinirlerin çıktığı kök bölgelerine yerleştirilir. Daha az olarak beyin-omirilik sıvısı içine veya herhangi bir sinirin üstüne serilerek yerleştirilir. Seçilen alan, hastanın ağrısının bulunduğu sinir alanına uygun omirilik seviyesi olmalıdır. Ağrının yeri ile o bölgeye gelen sinir ayrıntılı incelenmemiş ve uygun omirilik seviyesinden işlem yapılmamış ise tedavi başarısız olacaktır. Yani sırtında veya boynunda ağrısı olan hastaya sırt veya boyundan kateter yerleştirilmelidir. Bu hastaya belinden kateter yerleştirmenin tedavi açısından hiçbir değeri yoktur.
Sonuçta ; kateter işlemi değerli ve etkin bir yöntemdir. Ancak doğru yere ve doğru zamanda uygulanmalıdır. Kateter yerleştirilen hastalar kateterleri varolduğu süre boyunca, işlemi yapan hekimi tarafından izlenmelidir. Bu izlem, kateterde veya hastada oluşabilecek sorunları giderebilmek açısından önemlidir.